در تابستان سال گذشته مسئله پناهندگی مشکلات زیادی را در دولت ائتلافی آلمان به وجود آورد. حتی این اختلافات منجر به ایجاد کشیدگی میان احزاب همکار “دموکرات سوسیال مسیحی” شد. این جنجال‌ها باعث شدند تا بحث‌های زیادی برای اصلاح سیاست مهاجرت اتحادیه اروپا مطرح شوند.
سیاست مهاجرت اتحادیه اروپا در حال حاضر چگونه است؟
کشتی‌هایی که مهاجران را در مدیترانه نجات می‌دهند سرگردان اند، چون ایتالیا و مالتا به آن ها اجازه لنگر انداختن در بنادرشان را نمی‌دهند. میزان تلفات پناهجویان در آب‌های مدیترانه افزایش یافته است. چانه‌زنی ها برای پذیرش پناهجویانی که از آب نجات داده می‌شوند، در سطح اتحادیه اروپا هنوز جریان دارد.
آلمان و برخی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نظر دارند در ماه سپتمبر اصلاحات تازه‌ای را در پیوند به سیاست مهاجرت انجام دهند. پیش از این آلمان موافقتنامهای را با اسپانیا امضا کرد که براساس آن مهاجرانی که در اسپانیا ثبت و راجستر می‌شوند و از آنجا به آلمان می‌آیند؛ برگردانده شوند. همچنان در نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در ماه جون سال گذشته تعهدات صورت گرفت تا انگلا مرکل صدراعظم آلمان را در زمینه رفع تنش‌های میان حکومتی کمک کند.
نتایج این توافقات چه بودند؟
به تاریخ ۱۱ ماه اگست سال ۲۰۱۸ موافقتنامهای دوجانبه میان آلمان و اسپانیا به امضا رسید که بر مبنای آن پناهجویانی که قبلاً در اسپانیا ثبت و راجستر شده اند و در مرزهای آلمان شناسایی و بازداشت می‌گردند، ظرف ۴۸ ساعت بازگردانده می‌شوند. سپس چنین موافقتنامهای با یونان نیز به امضا رسید.
یک ماه پس از آن هورست زیهوفر وزیر داخله آلمان اعلام کرد که مایل است توافقات مشابهی را با ایتالیا نیز انجام دهد، ولی این کار تاهنوز صورت نگرفته است.
براساس اطلاعات خبرگزاری آلمان تاهنوز تنها ۳۱ مهاجر مبتنی بر این موافقت‌نامه‌ها بازگردانده شده اند. از این میان ۲۹ تن به یونان و دو نفر دیگر به اسپانیا پس فرستاده شده اند.
اردوگاه‌های جمعی مهاجران در بیرون از اتحادیه اروپا
براساس خواست انگلا مرکل و شماری دیگر از مقام‌های اتحادیه اروپا، باید مراکز بزرگ نگهداری پناهجویان در داخل و بیرون از قلمرو اتحادیه اروپا ایجاد شوند و در این مراکز تصمیم گرفته شود که آیا مهاجران نجات یافته از آب‌های مدیترانه واجد شرایط پناهندگی اند یا خیر. اما تاهنوز این طرح عملی نشده است.
در این زمان براساس یک طرح دیگر در نشست سران قرار بود که مراکز بزرگ نگهداری مهاجران در یکی از کشورهای شمال و یا غرب افریقا ایجاد گردد تا مهاجران افریقایی که کشورهای‌شان را ترک می‌کنند به آنجا منتقل شوند، اما براساس اطلاعات کمیسیون اتحادیه اروپا در این مورد نیز تاهنوز پیشرفتی صورت نگرفته است.
تقویت نیروهای حفاظت از مرزهای خارجی اتحادیه اروپا (فرانتکس)
براساس تصمیم سران اتحادیه اروپا آژانس حفاظت از مرزهای اتحادیه اروپا باید تقویت و قدرت آن بیشتر می‌شد. اندکی پس از آن کمیسیون اتحادیه اروپا پیشنهاد کرد که شمار نیروهای حفاظت از مرزهای خارجی باید تا سال ۲۰۲۰ از ۸۵۰۰ تن به ۱۰ هزار نفر افزایش یابد. اما پارلمان و دولت‌های عضو این اتحادیه خواستند که این طرح را تا سال ۲۰۲۷ معطل کنند. اما ارزولا فان دیر لاین رئیس تازه این کمیسیون به تازگی خواسته که این اقدام تا سال ۲۰۲۴ صورت گیرد.
آن گونه که به نظر میرسد نشست سران اتحادیه اروپا در تابستان ۲۰۱۸ در مورد مسئله مهاجرت، نتایج مطلوبی را در پی نداشت. گیرالد کناوس یکی از محققان مهاجرت که در تدوین توافقات مهاجرتی اتحادیه اروپا با ترکیه نیز نقش داشت، می گوید: « از ابتدا قابل پیش بینی بود که این نتایج … با سیاست اتحادیه اروپا متناسب نیست.» به باور وی پرسش‌های اساسی مبنی براینکه ” اتحادیه اروپا به چه شرکایی نیاز دارد تا این مفکوره عملی شود؟ با چه ابزارهایی این همکاری باید حاصل گردد؟”، وجود دارند.
چه راه حل‌هایی درحال حاضر قابل تصور اند؟
در مورد ایجاد مراکز عمومی نگهداری مهاجران در اتحادیه اروپا همچنان بحث‌ها جریان دارند. زیهوفر وزیرداخله آلمان گفته که این بحث‌ها “بسیار ، بسیار ، بسیار دشوار است.” مالتا تنها به شرطی برای پذیرش موقت مهاجران نجات یافته اظهار آمادگی کرده که مطمئن شود سایر کشورهای عضو آنان را به زودی می‌پذیرند.
گیرالد کناوس می‌گوید پناهجویان باید در این مراکز درخواست پناهندگی بدهند و این درخواست‌ها سریع مورد بررسی قرار گیرند. در کنار این باید با کشورهای افریقایی تفاهم صورت بگیرد که آنها اشخاصی را که واجدشرایط پناهندگی نیستند، پس بگیرند. او به گونه مثال به کشورهای مراکش، تونس و گامبیا اشاره می‌کند. تاهنوز برخی از کشورها از پذیرش شهروندانشان شانه خالی کرده اند.
منبع: مهاجر نیوز